ปี 67 คนไทยถูกมิจฉาชีพโทรศัพท์สถิติพุ่งสูงสุดในรอบ 5 ปีสสส.-โคแฟค-ภาคีเครือข่าย 20 องค์กรเปิดเวทีสัมมนา “วันตรวจสอบข่าวลวงโลกปี 68” เดินหน้ายกระดับทักษะตรวจสอบข้อมูล-เพิ่มภูมิคุ้มกันรู้เท่าทันสื่อชวนใช้แพลตฟอร์ม “Cofact” ร่วมสร้างพื้นที่สื่อออนไลน์ปลอดภัย-สังคมสุขภาวะดี
เมื่อเวลา 10.00 น. วันที่ 2 เม.ย. 2568 ที่หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานครสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับโคแฟค (ประเทศไทย) และภาคีเครือข่าย 20 องค์กรจัดงาน “สัมมนาระดับชาติเนื่องในโอกาสวันตรวจสอบข่าวลวงโลกปี 2568 (International Fact-Checking Day 2025)” ภายใต้หัวข้อ “สงครามข้อมูล 2025 : โจทย์แห่งความจริงในยุควิกฤตความเชื่อมั่น (The Battle for Truth: Reclaiming Information Integrity in the Age of Distrust)” เนื่องจากเครือข่ายองค์กรตรวจสอบข่าวสากล กำหนดให้วันที่ 2 เม.ย. ของทุกปีเป็น “วันตรวจสอบข่าวลวงโลก” เพื่อติดอาวุธให้ประชาชนมีความรู้ พร้อมรับมือกับความท้าทายในยุคที่สถานการณ์ข่าวลวงและข่าวปลอมรุนแรงมากขึ้น
นางเบญจมาภรณ์ ลิมปิษเฐียร รองผู้จัดการกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวว่า ปัจจุบันข่าวลวง และข้อมูลที่บิดเบือน สามารถแพร่กระจายได้อย่างรวดเร็วและไร้พรมแดน จากรายงานความเสี่ยงระดับโลกประจำปี 2567 โดยเว็บไซต์ www.weforum.org เผยว่า ในอีก 2 ปี ข้างหน้า ข้อมูลเท็จและข้อมูลบิดเบือน จะเป็นสาเหตุความเสี่ยงอันดับ 1 ของโลก ที่ก่อให้เกิดความขัดแย้งทางการเมือง สังคม ส่งผลกระทบโดยตรงต่อเศรษฐกิจในไทยปีที่ผ่านมาฮูสคอลล์ (Whoscall) แพลตฟอร์มระบุตัวตนสายเรียกเข้าที่ไม่รู้จักและป้องกันสแปม ได้รายงานว่า ปี 2567คนไทยถูกหลอกลวงจากการโทรศัพท์ 38 ล้านสายเพิ่มขึ้นจากปี 2566 สูงถึง 85%และถูกส่ง SMS หลอกลวง 130 ล้านข้อความ เพิ่มขึ้นจากปี 2566 สูงถึง 123% เป็นสถิติที่สูงสุดในรอบ 5 ปีในช่วงเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาดใหญ่ที่ส่งผลกระทบต่อไทย ในโลกออนไลน์ได้มีการแชร์ข่าวปลอมจำนวนมาก มิจฉาชีพอาศัยสถานการณ์ดังกล่าว ส่งลิงก์ผ่าน SMS และโพสต์ลิงก์ข่าวปลอม ก่อให้เกิดความไม่ปลอดภัยในทรัพย์สินและข้อมูลส่วนตัว
สส. ร่วมกับโคแฟค (ประเทศไทย) และภาคีเครือข่าย จัดงานสัมมนาระดับชาติฯ ส่งเสริมให้ประชาชนมีทักษะการคิดวิเคราะห์ การตรวจสอบข้อมูล การรู้เท่าทันสื่อ และสนับสนุนให้เกิดกลไกเฝ้าระวังตรวจสอบสื่อและข้อมูลสุขภาพ เกิดเป็นวิถีปฏิบัติของสังคมในการใช้สื่ออย่างสร้างสรรค์ สำหรับผลการดำเนินงานของโคแฟค ประเทศไทย ที่ สสส. ร่วมผลักดันสนับสนุนให้ทำหน้าที่ตรวจสอบข้อเท็จจริงบนสื่อออนไลน์ ตั้งแต่ปี 2563-2568 ขณะนี้มีข้อมูลข่าวลวงและข่าวจริงที่อยู่ในฐานข้อมูลมากกว่า 10,000 เรื่อง นับเป็นฐานข้อมูลขนาดใหญ่อันดับ 2 รองจากศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมประเทศไทย มีผู้ใช้งานแพลตฟอร์มเพื่อสืบค้นข้อมูลมากกว่า 500,000 ครั้ง สะท้อนความสำเร็จในการร่วมมือกันของหน่วยงานทุกภาคส่วน ที่ร่วมกันสร้างสังคมแห่งความจริง ช่วยให้ประชาชนสามารถแยกแยะข้อมูลที่ถูกต้องจากข้อมูลที่บิดเบือน และมีภูมิคุ้มกันต่อภัยร้ายของข่าวลวง ”รองผู้จัดการกองทุนสสส. กล่าว
รศ.ดร.ปรีดา อัครจันทโชติ คณบดีคณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่าเสรีภาพในการแสดงออก ต้องเดินไปพร้อมกับความรับผิดชอบ และข้อมูลที่ถูกต้อง คือรากฐานที่เข้มแข็งของสังคม คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เดินหน้าสานพลังร่วมกับ สสส. โคแฟค ประเทศไทย และภาคีเครือข่าย มุ่งขับเคลื่อนหลักการตรวจสอบข้อเท็จจริง (Fact-checking) เพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางข้อมูลให้ประชาชน ร่วมสร้างพื้นที่สื่อสารที่ปลอดภัย น่าเชื่อถือ เปิดรับความหลากหลาย ชวนคิด ถกเถียงอย่างมีเหตุผล และพัฒนาให้กลายเป็นพลังของการสื่อสารที่สร้างสรรค์และรับผิดชอบต่อสังคมร่วมกัน
น.ส.สุภิญญา กลางณรงค์ ผู้ร่วมก่อตั้งโคแฟค (ประเทศไทย) กล่าวว่า ผลสำรวจสถานการณ์การหลอกลวงทางออนไลน์ในประเทศไทย ไตรมาสที่ 1 ปี 2567 โดยสำนักงานตำรวจแห่งชาติ (ตร.) พบว่ามีประชาชนถูกหลอกลวงทางออนไลน์และแจ้งความผ่านระบบออนไลน์กว่า 400,000 ราย เกิดมูลค่าความเสียหายสูงถึง 60,000 ล้านบาท สะท้อนให้เห็นถึงปัญหาที่รุนแรงและส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจไทย ปีนี้ โคแฟค (ประเทศไทย) ร่วมกับ สสส. เดินหน้ายกระดับการรับมือข้อมูลลวง ผ่านการทำงานร่วมกับองค์กรสื่อมวลชน 11 แห่ง มุ่งทำงานเชิงรุก เช่น การจัดทำแคมเปญ “บริจาคข่าวลวง” เพื่อนำมาวิเคราะห์ตรวจสอบข้อเท็จจริง และเผยแพร่ให้รับทราบข้อมูลที่ถูกต้องในวงกว้าง การส่งเสริมรางวัลให้กับองค์กรสื่อนักข่าว อินฟลูเอนเซอร์ และคอนเทนต์ครีเอเตอร์ ที่ร่วมเฝ้าระวังตรวจสอบสื่อและข้อมูลสุขภาพ เชื่อว่าทุกคนสามารถมีส่วนร่วมในการสร้างสังคมที่มีคุณภาพและสามารถรับมือกับข่าวลวงได้อย่างเข้มแข็งและยั่งยืน
“ในงานจัดงานสัมมนาระดับชาติฯ มีกิจกรรมที่น่าสนใจมากมาย เช่น การเสวนาเรื่อง ‘สงครามข้อมูล 2025 : สื่อจะช่วยสังคมเข้าถึงข้อเท็จจริงได้อย่างไร จากคนในวงการสื่อมวลชนระดับแถวหน้า วงเสวนา Lightning Talks ‘ยกระดับรับมือข้อมูลบิดเบือน 4.0’ โดยเหล่า fact-checkers เช่น โคแฟคไต้หวัน, สำนักข่าว AFP, ไทยพีบีเอส และชัวร์ก่อนแชร์ อสมท. นำเสนอพัฒนาการจากยุคโทรเลขถึงยุคเอไอรับมืออย่างไรให้เท่าทัน โดย องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.) นอกจากนี้ ยังมีไฮไลท์พิเศษ มินิคอนเสิร์ต “พูดพร่ำฮัมเพลงตามหาความจริง” กับศิลปินชื่อดัง ศุ บุญเลี้ยง (จุ้ย) และวงทะโมน โดยทีมเยาวชนจากบุรีรัมย์อีกด้วย ทั้ง ขอชวนประชาชนทุกคนตรวจสอบข่าวให้แน่ใจก่อนแชร์ ป้องกันการถูกหลอกลวง สามารถเข้าใช้งานฟรี ไม่มีค่าใช้จ่ายได้ที่เว็บไซต์ cofact.org หรือ Line OA : @Cofact” น.ส.สุภิญญา กล่าว
